ผมได้ทำ google form สอบถามเกี่ยวกับการ cloning ต้นฉบับ Windows เพื่อนำไป cloned ลงยังเครื่องอื่น ๆ ในห้องปฏิบัติการหรือสำนักงาน
ได้ข้อสรุปและคำถามมาดังนี้
มีผู้เข้ามาตอบจำนวน 14 คน ได้ผลสรุปตามรูปภาพ
o มีผู้ที่ตอบว่าใช้ PSU12-Sritrang (opensource.psu.ac.th) จำนวน 7 คน
o มีผู้ที่ตอบว่าใช้ โปรแกรมอื่น จำนวน 4 คน
o มีผู้ที่ตอบว่าใช้ FogProject (fogproject.org) จำนวน 2 คน
o มีผู้ที่ตอบว่าใช้ PSU12-Fog (opensource.psu.ac.th) จำนวน 1 คน
โปรแกรมอื่นที่เลือกใช้ในการ cloning Windows มีดังนี้
o Clonezilla
o Aomei backupper
o Acronis True Image ทำทีละเครื่อง
o Acronis True Image 2014 premium (ใช้ในการ clone เครื่องในสำนักงาน)
o Norton Ghost with Windows 7 PE ใช้งานร่วมกับ PSU12-Sritrang
o Norton ghost
ความคิดเห็นอื่น ๆ ที่เกี่ยวกับการเตรียม Windows ห้องคอมพิวเตอร์ มีดังนี้
1.การติดตั้ง Windows11 และการปรับแต่งให้เหมาะสมสำหรับใช้ในห้องปฎิบัติการคอมพิวเตอร์
2.ทั้ง PSU12-Sritrang และ PSU12-fog ใช้โคลน windows 10 ได้ดี และทั้งการโคลนและสูตรการจัดการให้บริการห้องแลปด้วย PSU 12 Sritrang สามารถใช้บริหารจัดการห้องแลปคอมที่ใช้ windows 10 ได้ดีครับ โดยเฉพาะเรื่องการจัดการเลือกบูต OS ได้ แต่การเลือก Boot OS ด้วย windows 11 จากการทดลองไม่สามารถทำได้แล้วเพราะมีการจัดการ Partition ในรูปแบบใหม่
3.อยากให้เปิดการอบรมPSU12-Sritrang(opensource.psu.ac.th)อีกครั้งครับเพราะทำกับเครื่องจริงแล้วมีปัญหาหลายอย่าง
4.ปัญหาการ Cloning Windows กับ SSD ssd nvme m.2
5.ปัญหาเกี่ยวกับต้องใส่ cd key เสมอเวลา cloning windows ใหม่
6.อยากทราบว่ามีท่านใดใช้โปรแกรมใดในการ clone harddisk ที่เป็น ssd เพราะ software รุ่นเก่าจะมองไม่เห็น เท่าที่ดู พาทของ /dev/sda ก้จะเปลี่ยน
7.PSU12-Sritrang Support Windows11 มั้ยคับ
ผมจะขอให้ข้อมูลเท่าที่พอจะมีความรู้นะครับ
O เกี่ยวกับ PSU12-Sritrang (opensource.psu.ac.th)
เนื่องจากผมทำชุดติดตั้งสำหรับ cloning Windows คือ PSU12-Sritrang (opensource.psu.ac.th) นั่นคือ ต้องมี server 1 ตัว ผมเลือกใช้ ubuntu server ทดสอบล่าสุดใช้ได้เพียง ubuntu server 20.04 เมื่อทดสอบกับ ubuntu server 22.04 จะเริ่มมีปัญหาในขณะ Boot client จึงยังคงไว้ที่รุ่นนี้ มาพูดถึงการ cloning Windows นั้น ชุดติดตั้งนี้รองรับเพียงแค่ Windows ที่สามารถจัดการ partition แบบ MBR ได้เท่านั้น เมื่อดู Windows 11 แล้วจะพบว่า ทำไม่ได้ แล้ว หากว่าเครื่อง clients ที่ลง Windows ยังสามารถทำ partition แบบ MBR ได้ ไม่ว่าจะเป็น disk ชนิด SATA หรือ SSD nvme M.2 ชุดติดตั้งนี้รองรับครับ ตั้งแต่รุ่น sysresccd-5.1.2-16.04-dvd-psu12-sritrang-server-autopartition-offline-2019-12-13.iso ครับ ปัจจุบันล่าสุดคือ sysresccd-5.1.2-20.04-dvd-psu12-sritrang-server-autopartition-offline-2022-03-18.iso
หากใช้ PSU12-Sritrang รุ่นใด ๆ แล้วทดสอบกับคำสั่งดังนี้
grep SSD /var/www/cloning/backup.sh
ไม่พบข้อความ
use for M.2 SSD
ให้ดาวน์โหลดชุดติดตั้งได้ ซึ่งจะแบ็กอัพไฟล์เดิมไว้ให้ก่อนเขียนทับ backup.sh, welcome.sh และ multicast.sh
wget https://ftp.psu.ac.th/pub/psu12-sritrang/download/diskselect/installdiskselect.sh
bash installdiskselect.sh
O เกี่ยวกับ PSU12-Fog (opensource.psu.ac.th)
ชุดติดตั้งนี้ ผมเลือกใช้ FogProject 1.5.9 มาใช้เป็นตัว cloning Windows ซึ่งจะเป็นแบบ Web-base GUI โดยผมปรับปรุง script เดิมของ PSU12-Sritrang ตัดส่วนที่เป็น cloning ทิ้งไป คงเหลือส่วนที่เป็น dhcp server เอาไว้ ซึ่งผมขอแนะนำให้ใช้ชุดนี้เพราะว่า รองรับ M.2 SSD และรองรับ partition หลากหลายชนิด ผมทดสอบแล้วกับ Windows 11 สามารถทำต้นฉบับและ cloning ได้ครับ
ตัวอย่างการตั้งค่า BIOS เครื่องที่ทดสอบ ลง Windows 11 ดังนี้
Power
Power On by Onboard LAN = Enabled
BIOS Setup Utility
Secure Boot = Disabled
Boot Options
CSM = Disabled
Launch PXE OPROM = UEFI
Launch Storage OPROM = UEFI
Launch Video OPROM = UEFI
Boot Filter = UEFI
Boot Priority Order
1st Boot Device = [UEFI: PXE IPv4…]
2nd Boot Device = [Windows Boot Manager]
และที่โปรแกรม Web-base GUI FogProject
เมนู Image ให้ตั้ง Host EFI Exit Type แบบ REFIND_EFI
O เกี่ยวกับ FogProject (fogproject.org)
FogProject รองรับ M.2 SSD และรองรับ partition หลากหลายชนิด ผมทดสอบแล้วกับ Windows 11 สามารถทำต้นฉบับและ cloning ได้ครับ แต่เท่าที่สำรวจดูที่เว็บไซต์ จะพบว่า เวอร์ชั่นล่าสุด ยังหยุดอยู่ที่ 1.5.9 ซึ่งรองรับ ubuntu 20.04 เท่านั้น หากนำไปติดตั้งใน ubuntu 22.04 ณ วันที่เขียนบทความนี้ ติดตั้งไม่สำเร็จ เพราะว่า FogProject จะมีการระบุ php เวอร์ชั่นที่ต่ำกว่า php8 ซึ่ง php8 เป็นค่า default ของ ubuntu 22.04 ครับ FogProject รองรับ M.2 SSD และรองรับ partition หลากหลายชนิด ผมทดสอบแล้วกับ Windows 11 สามารถทำต้นฉบับและ cloning ได้ครับ
O ปัญหาเกี่ยวกับต้องใส่ cd key เสมอเวลา cloning windows ใหม่
มีคำแนะนำว่า ให้ใช้แผ่นจาก Volume Licensing เพราะปกติมันจะใส่ key ที่เป็น KMS ไว้ให้แล้ว แค่ set ให้ถูกก็จะ activate เอง
O การติดตั้ง Windows11 และการปรับแต่งให้เหมาะสมสำหรับใช้ในห้องปฎิบัติการคอมพิวเตอร์
เรื่องนี้ เราไปคุยกันในเฟสบุ๊คกรุ๊ปนี้กันดีมั้ยครับ Smart computer lab (Cloning and computer management) ที่ https://www.facebook.com/groups/1916830435076306
หวังว่าจะเป็นประโยชน์สำหรับแอดมินที่ดูแลเรื่องนี้ครับ