Case Study: ภัยจากสำเนาบัตรประชาชน Social Network ไปจนถึงการตั้งรหัสผ่านของโลก IT

ก่อนอื่นขอออกตัวว่า บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อตระหนักถึงความสำคัญของการเก็บรักษาความลับของตนเอง โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำเนาบัตรประชาชนของทุกท่าน อาจจะนำไปสู่การฟ้องร้องได้ อย่างที่เกิดขึ้นกับเพื่อนผมครับ

เรื่องมีอยู่ว่า … นางสาว A อยู่มาวันหนึ่ง ก็ได้รับหมายเรียกจากตำรวจ ว่ามีคนแจ้งความว่า

1. ทำการส่ง SMS ไปด่าว่า นางสาว B จึงแจ้งความหมิ่นประมาท (A กับ B ไม่รู้จักกันเลย)
2. ใช้ Facebook ที่มีชื่อจริง นามสกุลจริงของนางสาว A เข้าไปป่วน Facebook นางสาว B สร้างความเสื่อมเสียต่อการงานของนางสาว B

นางสาว A จึงไปตามหมายเรียก พร้อมแสดงความบริสุทธิ์ใจ จากนั้น ได้เริ่มทำการสืบสวน พบว่า

1. ที่นางสาว B แจ้งความนางสาว A เพราะว่า เอาเลขหมายโทรศัพท์ที่ส่ง SMS มานั้นไปตรวจสอบ พบว่าเป็นของ Operator รายหนึ่ง จึงให้ทราบเลขที่บัตรประชาชน และตำรวจเอาตรวจสอบในทะเบียนราษฏร์ พบเป็นชื่อ นามสกุล ของนางสาว A
2. ทาง Operator ที่ให้บริการ SMS ที่อ้างว่ามาจากนางสาว A แจ้งให้ทราบว่า ได้มีการนำ “หมายเลขบัตรประชาชน” ของนางสาว A ไปเปิดบริการ “SIM เติมเงิน”  ผ่านบริการที่เรียกว่า “2 แชะ” โดยทางผู้รับลงทะเบียน ไม่ได้ระบุชื่อ นามสกุลของผู้ลงทะเบียน เพียงแต่ระบุว่า เป็น “เพศชาย” และเป็นการลงทะเบียนจากคนละจังหวัดกับนางสาว A ด้วย (แล้วทำไมยังลงทะเบียนได้ งงจัง)
3. Facebook ของ นางสาว A จริงๆนั้น แทบไม่ได้ใช้งาน มีไว้แค่ให้คนรู้จักติดต่อทักเข้ามาเล็กๆน้อยๆ จากการตรวจสอบเบื้องต้น ไม่พบประวัติการเข้าไป Comment ใน Facebook ของนางสาว B แต่ประการใด

ปัญหาอยู่ที่ว่า

1. จากการสอบถาม พบว่า นางสาว A ตั้งรหัสผ่านของ Facebook แบบง่ายมาก โดยใช้ “ชื่อภาษาอังกฤษ และวันเดือนปีเกิด” เป็นรหัสผ่าน เช่น somying01122520 อะไรทำนองนั้น ตรงนี้ไม่แน่ใจว่า ถ้าไปรู้ email address ของนางสาว A ที่ใช้เปิด Facebook ก็อาจจะนำไปใช้ทดสอบ Login ได้ก็เป็นไปได้
2. หรือเป็นไปได้ว่า ผู้ร้ายที่นำสำเนาบัตรประชาชนของนางสาว A ไปเปิดเบอร์ คงจะค้นหาใน Facebook ด้วยชื่อนามสกุลจริง ตามในบัตร แล้วพบ Profile แล้วเห็นข้อมูลที่เปิด Public จึง “อาจจะ” สร้าง Facebook อีกอันเลียนแบบขึ้นมา โดยใช้ชื่อและนามสกุลของนางสาว A แล้วเข้าไปใน Facebook ของ B เพื่อป่วนก็เป็นไปได้
3. และเป็นไปได้ว่า เคยเซ็นต์สำเนาบัตรประชาชน ไม่ได้ระบุ “จุดประสงค์” การใช้งาน กล่าวคือ เซ็นแค่ สำเนาถูกต้อง และเซ็นต์ชื่อ แล้วเกิดหลุดไป ทำให้เกิดการสวมสิทธิ์จดทะเบียน SIM ดังกล่าวได้

เรื่องนี้สอนให้รู้ว่า

1. เซ็นสำเนาบัตรประชาชนทุกครั้ง อย่าลืมเขียนทับกำกับไปเลยว่า ใช้เพื่อจุดประสงค์อะไร จะได้ไม่สามารถนำไปใช้ทำอย่างอื่นได้
2. เลขที่บัตรประชาชนมีความสำคัญ เป็นการระบุตัวตนได้จริง ควรเก็บเป็นความลับ หากใครรู้ และระบบจดทะเบียนที่อาจจะไม่รัดกุมพอ อาจจะนำไปสู่เหตุการณ์ดังที่กล่าวมาได้
3. อย่าตั้งรหัสผ่านที่มีข้อมูลที่อยู่ในบัตรประชาชนเด็ดขาด อย่างกรณีดังกล่าว ใช้ชื่อ และ วันเดือนปีเกิด เสี่ยงมาก
4. ข้อมูลส่วนตัวใน Social Media ควรปิดเป็นความลับ เปิดเผยเฉพาะ Friends หรือไม่ก็ไม่ควรเปิดเผยเลยยิ่งดี

หวังว่าจะเป็นประโยชน์ครับ